MLOWAM’MALO

Mlowam’malo ndi mawu amene amagwira ntchito m’malo mwa dzina. Awa ndi mitundu ya mlowam’malo ndi zitsanzo zake:

A. Wadzina lakelake

Wam’mawa ukugwira ntchito m’malo mwa dzina la munthu, ndipo alipo wamitundu itatu:

1. Wakalozamwini

   • Amalowa m’malo mwa dzina la munthu yemwe akuyankhulayo.

   • Zitsanzo:

     • Ine ndikwatira mwana wa a Phiri.

     • Ife sitikufuna kudya masambawo.

2. Wakalozamzako

   • Amaloza mzako amene ukumuona panthawi yoyankhulayo.

   • Zitsanzo:

     • Akufuna iwe mtsikanayu.

     • Inu mulibe chilungamo.

3. Wakalozawina

   • Amaloza munthu amene panthawi yoyankhulayo palibe.

   • Zitsanzo:

     • Iye anali mphunzitsi wathu.

     • Iwo ankapita kutheba.

B. Woloza

• Amathandiza poloza, amagwiritsa ntchito masinde oloza.

• Zitsanzo:

  • Uyu ndi mnzanga.

  • Adamupha ndi ichi.

C. Wofunsa

• Amathandiza pofunsa, amagwiritsa ntchito masinde ofunsira.

• Zitsanzo:

  • Zingati mwazionazo?

  • Wotani wabera mayeso?

D. Wamgwirizano

• Amagwiritsa ntchito masinde amgwirizano monga -tere, -mene, ndi -mwe.

• Zitsanzo:

  • Zotere zimayambitsa chinyengo.

  • Amene wabwera adye.

E. Wogawa

• Amagwiritsa ntchito masinde ogawa monga –li ndi –nse.

• Zitsanzo:

  • Aliyense wadwala.

  • Tidya chilichonse.

F. Waumwini

• Amasonyeza umwini, amagwiritsa ntchito masinde aumwini.

• Zitsanzo:

  • Zako zili m’khola lino.

  • Wathu siwochita naye masewera.

G. Wowerenga

• Amathandiza kusonyeza chiwerengero cha zinthu, amagwiritsa ntchito masinde owerengera.

• Zitsanzo:

  • Mutipatse zisanu zokha.

  • Adatitengera zitatu.

H. Wopatula

• Amasonyeza kuti zinthu zikupatulidwa kuchokera pazinzake.

• Zitsanzo:

  • Ochepa apita ku Zambo.

  • Ena athawa.

I. Wotsimikiza/Otsindika

• Amatsindika kapena kutsimikiza.

• Zitsanzo:

  • Iye yemwe adandipereka kwa adani anga.

  • Inu nomwe mwatentha nyumba.

J. Wodzichitira

• Amasonyeza kuti ntchito yabwerera kwa yemwe amayichita.

• Zitsanzo:

  • Wadzikola wekha.

  • Adadzibaya yekha.

NTCHITO ZA ALOWAM’MALO

A. Kukhala mwininkhani

• Apa ndi pamene mlowam’malo amachita ntchito m’chiganizo.

• Zitsanzo:

  • Zitatu zadya mfutso wathu.

  • Wanu wapha mbuzi.

B. Kukhala pamtherankhani

1. Wachindunji

   • Amachitidwa ntchito m’chiganizo.

   • Zitsanzo:

     • Alinafe waba chochepa.

     • Mbalangwe wapha zonse.

2. Wopanda chindunji

   • Amachitiridwa ntchito m’chiganizo.

   • Zitsanzo:

     • Kachitsa wagulira awirife mtedza.

     • Gamaliyele wachapira ife zovala.

3. Wamperekezi

   • Amatsana ndi mperekeziyo.

   • Zitsanzo:

     • Amauluka pa aka.

     • Adabwera ndi zinayi.

C. Kuyitanira

• Zitsanzo:

  • Inu, thawani moto.

  • Tenga njingayi, iwe.

D. Kukhala mtsirizitsi

• Amatsirizitsa ganizo la aneni odalira monga –li, si, komanso ndi.

• Zitsanzo:

  • Chapha nkhuku ndi ichi.

  • Amadwala adali wathu. Makokoto si iwe.

Chidule

• Mlowam’malo umagwira ntchito m’malo mwa dzina, kugwira ntchito zosiyanasiyana monga kulankhulana, kupempha, ndikuwonetsa umwini.