MSCE Chichewa Literature Nthondo

Malo: Ku boma, m’njira kuchokera ku boma, kumudzi kwawo kwa Nthondo, kunyumba ya a Dziko, m’kutchire, kumanda, kwa a sing’anga.

Atengambali:

  • Atate ake a Nthondo
  • Kapitawo wa ku boma
  • Anzawo a atate ake a Nthondo
  • A Dziko
  • Mayi ake a Nthondo
  • A Namwino
  • Apongozi awo
  • Mlongowake wa Nthondo
  • Amfumu
  • Nthondo
  • Nyalubwe
  • Mkamwini wa munthu wina
  • Sing’anga
  • Anyamata okumba manda
  • Alongo awo a mayi ake aang’ono ndi ena ambiri

NKHANI YA M’MUTUWU MWACHIDULE:

  • Atate ake a Nthondo adagwidwa ndi asilikali ndi anzawo ndikugwira ntchito yomanga mlatho.
  • Kapitawo wa boma adawazunza ndi kuwagwiritsa ntchito popanda chakudya chokwanira ndi malo ogona.
  • Atate ake a Nthondo adalipidwa ndalama zochepa ndipo anayamba ulendo wobwerera kunyumba.
  • Anayamba ulendo wobwerera kumudzi ndi njala, koma adalandira uthenga wabwino wa kubadwa kwa mwana wawo.
  • Atate ake a Nthondo adafika kunyumba ndipo anapatsidwa uthenga wa kubadwa kwa Nthondo, mwana wamphamvu.
  • Anzawo ndi apongozi awo adachita mwambo wamkulu wa kubadwa kwa Nthondo.
  • Atate ake a Nthondo adatenga udindo wamkulu pa moyo wa mwana ndi kukonza mwambo wa m’meto komanso mwambo wopatsa Nthondo dzina.
  • Nthondo adachita bwino atatha mwambo ndipo anakondedwa kwambiri ndi makolo ndi alongo ake.
  • Atate ake a Nthondo adagwira ntchito zambiri zothandiza pamudzi, koma adatsala pang’ono kugwa matenda omwe adawapweteka kwa nthawi yayitali mpaka atamwalira.

MFUNDO ZIKULUZIKULU:

Chikondi:

  • Atate ake a Nthondo amasonyeza chikondi poyika tchika ndi kupereka chithandizo kwa mayi ake.
  • Mlongo wake wa Nthondo amamulera ndi kumuphunzitsa kuyenda.
  • Nthondo amakondedwa ndi atsibweni ake, chifukwa adali mphwa wawo yekhayo wamwamuna.

Kuthandizana:

  • A Dziko adathandiza atate ake a Nthondo powapatse mankhwala a mwana.
  • Anthu anathandizana nawo pa mwambo wa maliro.

Chidani:

  • Mkamwini wa munthu wina anada atate ake a Nthondo chifukwa cha nkhani ya munda.
  • Amayi ake a Nthondo adagwirizana ndi alongo awo pankhani ya kusowa nkhuku, zomwe zinayambitsa chidani.

Nkhanza:

  • Asilikali adagwidwa ndi nkhanza potenga anthu kupita nawo kukagwira ntchito ku boma.
  • Kapitawo adagwiritsa ntchito anthu popanda chifundo kapena zifukwa zomveka.

Umphawi:

  • Atate ake a Nthondo adagwirizana ndi anzawo kuti akwaniritse ntchito zawo ngakhale atakumana ndi umphawi.

F. Zikhulupiro ndi Miyambo

  • Miyambo Yotsatira:
    • Atadwala atate a Nthondo, anthu amakhala ndi miyambo ya kukumbukira, kuphatikiza kupereka zolinga ku mizimu.
    • Anthu amawombatu akachita zolinga kumanda.
    • Nthondo adathira dothi pa manda a atate ake.
    • Adzukulu adaletsedwa kukumba dzenje lina chifukwa cha nkhawa ya mizimu.
    • Anthu adagona pamtanda pamene akuchita maliro.

G. Chisoni

  • Zochita za Chisoni:
    • Nthondo adamva chisoni pamene abambo ake ankamwalira.
    • Amayi ake adali ndi chisoni pamodzi ndi amuna awo.
    • Munthu ali m’mudzi adamva chisoni chifukwa cha imfa ya atate a Nthondo.

H. Malangizo

  • Malangizo Okhudza Mwana:
    • Atate a Nthondo adalangiza mwana wake pamene ankamwalira.
    • Adalangiza m’bale wake pa nthawi ya kuvulazidwa ndi Nyalubwe.

I. Umasiye

  • Kuchita Umasiye:
    • Nthondo ndi amayi ake adakhala pa umasiye atamwalira atate ake.

J. Ulosi

  • Cholinga Chotsatira:
    • Atate a Nthondo adalosera za kubadwa kwa mwana wawo kudzera m’maloto otere kuti adzakhala ndi inswa zambiri.

K. Udindo

  • Udindo Wosamalira:
    • Atate ndi amayi a Nthondo adali ndi udindo wosamalira mwana wawo atadwala.
    • Abale a atate a Nthondo adasamalira Nthondo pamene atate ake adadwala.

Maphunziro Am’mutuwu

  • Zofunikira:
    • Kumayamikira anthu akachita zabwino, monga momwe atate a Nthondo adachitira anzake.
    • Ndikofunika kukhala ndi udindo wosamalira ana.
    • Ndibwino kuthandizana pa nthawi zovuta, monga momwe anachitira anthu am’mudzi pamaliro a atate a Nthondo.
    • Sifuna kumapitiriza miyambo yowopsa, monga momwe amayi a Nthondo adakanira.
    • Kumalangizana ndi wina pamene akugwa m’mavuto, monga momwe atate a Nthondo adachitira m’bale wawo.
error: Content is protected !!
Scroll to Top