MSCE Chichewa Literature Nthondo

Malo

  • Mnjira yopita ku Harare

  • Ku Harare

  • Ku gadi

  • Mnjira yochokera ku Harare

  • Pa kamtsinje

  • Ku Dzalanyama

  • Ku chipatala

  • Kwa mkulu wodziwa mankhwala

  • Kumudzi kwawo kwa Nthondo

  • Ku Kapata

  • Ku domwe

  • Ku Kabula

Atengambali

  • Nthondo

  • Amnzake a Nthondo

  • A Mdima

  • Azungu aku Harare

  • Msirikali wa ku gadi

  • Atsibweni ake a Nthondo

  • Mdzitula

  • Amnzake a Nthondo

  • Anthu am’mudzi mwa a Domwe

  • M’phunzitsi wa mawu a Mulungu

  • Azungu a ku Kapata ndi ku Kabula

  • Ena ambiri

NKHANI YA M’MUTUWU MWACHIDULE

  • Ulendo Wopita ku Harare: Nthondo, a Mdima, ndi amnzake adanyamuka ulendo wopita ku Harare, koma wina mwa iwo anadwala atafika pa Dzalanyama.

  • Kukamba Chinyengo: Nthondo adamenyedwa ndi amnzake chifukwa cha mwano, ndipo anyamatawo adakafuna ntchito pamudzi wina kuti avalipire chimanga.

  • Kukana Kuthandiza: Nthondo anakana kuchita ntchito popeza adawona chisoni.

  • Kukumba Ufa: Atanyamuka, ufa udawatheranso tsiku lina ndipo anthuwa adayamba kuwonda.

  • Zopanda Chiyembekezo: Nthondo adapitiriza kukumba kalidwe labwino, adaba mapira nagwidwa, zomwe zidapangitsa kuti amnzake amuthawe.

  • Ntchitoyi: Nthondo adawuzidwa kuti agwire ntchito kwa chaka chimodzi ngati malipiro a kuba, koma tsiku lina adabanso chimanga nathawa.

  • Zovuta Ku Harare: Nthondo adakumana ndi anyamata amnzake ku Harare, pomwe adawalongosolera m’mene adabera mapira.

  • Ntchito Yoweta Nkhuku: Nthondo adapeza ntchito yoweta nkhuku ku Harare.

  • Kupita Ku Dzalanyama: Tsiku lina, Nthondo adaba mawungu atatu, nagwidwa ndi mlonda, adamangidwa mgadi.

  • Kukumba: Nthondo adagwira ntchito monga kukumba mayenje, kudula nkhuni, komanso kukoka galeta.

  • Maloto Oipa: Adalota maloto oipa ali mgadi akuti anali m’dziko la mdima.

  • Njala Ku Gadi: Nthondo amavutika ndi njala ku gadi.

  • Mlandu Wovuta: Adamenyedwa zikoti zinayi ndi mzungu ku gadi.

  • Kufuna Chithandizo: Nthondo adafuna kukafunsa ntchito yake kwa mzungu, koma adamuitanira agalu.

  • Chisoni: Nthondo adadzimvera chisoni ndi kukana kusintha.

  • Kusowa Mankhwala: Nthondo adapeza mankhwala ku ndodayo.

  • Ku Chipatala: Nthondo adatumizidwa kuchipatala, adalandira mankhwala.

  • Kubwerera Kumudzi: Nthondo adalingalira zobwerera kumudzi kwawo, adatsanzika kwa mzungu wake.

  • Kukumana ndi Amnzake: Adafunafuna amnzake, adawapeza, koma anyamata anabwera nawo adamukanira.

  • Chuma: Nthondo adanyamuka ndi anthuwo atatenga chuma chake.

  • Kudutsa Zambezi: Adalowa mu Zambezi, adaseka pamudzi womwe anaba mapira.

  • Kamtsinje: Adafika pa kamtsinje pamadzi, Nthondo adamusiya pomwepo.

  • Kukumana ndi Munthu Wina: Nthondo adapezana ndi munthu wina yemwe adafuna kumunyamulilepo katundu.

  • Chisoni Pa Kuberedwa: Nthondo adamudandawula chifukwa cha kuberedwa katundu.

  • Kukafika Kumudzi: Nthondo ndi amnzake adayenda pamudzi wapafupi ndi kwawo kwa Nthondo.

  • Maliro: Nthondo akulira pamodzi ndi amnzake, atsibweni ake adamulandira mwa nsangala.

  • Kudandaula: Atsibweni ake adalonjera Nthondo, adafunsidwa za amnzake.

  • Mitsogolo: Nthondo adalota atagwidwa ndi kudyedwa ndi mikango iwiri.

  • Kuthandiza: Atsibweni ake anadandawula chifukwa cha matsoka a m’phwawo.

  • Zikumbutso: Nthondo adafunsidwa za ndalama pamene amnzake ankamukanira.

  • Nthondo anapita kukawona amnzake omwe anachoka naye ku Harare, ndipo anakachezako kwa tsiku limodzi n’kubwerako.

  • Nthondo adalema ndi kupemphedwa chuma cha ku Harare, moti anaganiza zokuba. Adawotcha nyumba ya mnzake ku Harare kuti akabe katundu.

  • Adakawotcha nyumba ya mnzake, zomwe zinachititsa anthu kukhala ndi chidalira, osadziwa kuti ndi Nthondo.

  • Nthondo adavala zikopa za a Kunda (Bwampini) ndi kugawira amnzake katundu wa ku Harare, ndipo anakhala kuti adasaukanso.

  • Tsiku lina, abwenzi a Nthondo anafika, ndipo adafotokozera za katundu wake, akuwawuza kuti munthu yemwe adamupanda ku Harare anamwalira.

  • Ananena kuti mwina mizimu ya atate ndi amayi ake ndi yomwe idamukunga.

  • Tsiku limenero usiku, anthu anasautsidwa ndi afisi.

  • Anyamatawo adayamba kugawa chuma chawo, ndipo wina adampatsako nsalu Nthondo.

  • Anyamatawo adayamba kucheza za umphawi wawo, ndipo anaganiza zokasenza mtengatenga ku Kapata.

  • Nthondo adaphunzira kuimba pogwiritsa ntchito sansi ndi njero, moti adatchuka ndi nyimbo zake.

  • Nthondo ankayimba molingalira umasiye wake, anthu akamuwonerera limodzi ndi mnyamata wa nsanje.

  • Nthondo adafupidwa nkhuku, mbuzi, ndi nkhosa chifukwa cha luso lake, ndipo anapereka izi kwa atsibweni ake.

  • Tsiku lina, anyamatawo adayamba kukonzekera ulendo wawo wa ku Kapata, ndipo aliyense anakonza chakudya.

  • Anyamatawo adayenda nadutsa malo opatsa chidwi, akuyamikira chauta chifukwa chopereka chilengedwe chochititsa chidwi.

  • Kutawadera, anyamatawo adanyamuka, ndipo adafikanso m’mudzi wokongola, komwe munali asungwana ambiri.

  • Adakapempha malo ogona kwa mfumu, ndipo anapatsidwa malo ogona.

  • Usiku, anyamatawo anapita kukawonera Nthondo akavina.

  • Adapalana maubwenzi ndi amnzawo, ndipo adaswerapo tsiku limodzi.

  • Atanyamuka, adakumana ndi nyama zambiri zoopsa mnjira, monga ntchefu, mphalapala, ndi matakadzo a mikango.

  • Chifukwa cha mantha, anthuwo adagona pamudzi wina.

  • Usikuwo, zilombo zidachezera kulira, ndipo Nthondo ndi amnzake adagwidwa ndi mantha.

  • Adakumana ndi munthu wina yemwe anawathandiza kuwoloka mtsinje wa Buwa.

  • Nthondo anaba nkhuni chifukwa chozizidwa, koma anagwidwa naweluzidwa.

  • M’nthawi ya usiku, anafunafuna ntchito, koma anapeza wina mzungu wachiwiri.

  • Wantchito wa mzunguyo adawalemba mayina onse ndi kuwapatsa katundu.

  • Nthondo usiku adalota maloto atawona atate ake akupha nsomba, koma adamukana.

  • Amnzake anawuzidwa kuti ali ndi mizimu, ndipo wina anamuwuza kuti akakumbe mizu ya mtengo wa mathulisa.

  • M’mawa, anaphika chakudya nadya, kenako adanyamuka ulendowo.

  • Atawoloka Buwa, adasiya njira ya kale nadzera njira yachidule.

  • Anyamatawo adakumana ndi Njovu, ndipo adathawira pamudzi wina.

  • Usiku njovuzo zidavutitsa, ndipo zinadya chimanga ndi mbewu zina.

  • Adalimbikira mitsinje ya Lilongwe, Diampwi, ndi Linthipe.

  • Tsiku lina, anyamatawo adalanditsa nyama ya mbawala, komanso anagulira chimanga.

  • Mnyamata wina adawona kuti m’mawa anali kupweteka, ndipo Nthondo adathandiza m’nthenga.

  • Tsiku lina, anyamatawo adamva kulira kwa beru, ndipo adauzidwa kuti chinali chitanthawuzo.

  • Adawuzidwa za Yesu, ndipo anawuzidwanso za anthu oipa.

  • Anyamatawo adakanika kupembedza mizimu, choncho adapita kukachisiko.

  • Anthu ataimba nyimbo, adalowa mkachisi, ndipo m’phunzitsiyo adaphunzitsa mawu ochokera m’chibuku chakuda.

  • Nthondo ndi amnzake adamva zonsezi, ndipo adayitanidwa kudya nawo.

  • Adagwira ntchito yakumvetsetsa, ndipo Nthondo adasonyeza kukhuzidwa ndi mawu a Mulungu.

  • Nthondo adasirira sukulu, ndipo adalonjeza kuti wasiya khalidwe loipa.

  • Usiku, adalota akupita ku dziko lachilendo, ndipo anapeza anthu magulu awiri.

  • Tsiku linalo, anyamatawo adanyamuka pamudzi, ndipo masiku ena adagona panjira.

  • Adakambirana zoti asakanyamulenso katundu ku Kabulako.

  • Tsiku lina, anyamatawo adafika ku Kabula, ndipo anapereka kalata kwa mnyamata wa ntchito.

  • Mzungu adawafunsa chifukwa chomwe amachedwera, ndipo anawapatsidwa.

  • M’mawa, anyamatawo adanyamuka ulendo, ndipo adayenda masana ndi usiku mpaka kumudzi kwawo.

Mavuto:

  • Nkhaniyi imakumbutsa za mavuto a umphawi, nsanje, ndi maphunziro, komanso kufunikira kwa chikhulupiriro.

  • Zikuwonetsa momwe chikhulupiriro chingathandize anthu kumvetsetsa mavuto a moyo.

Mfundo Zikuluzikulu za M’mutuwu

a. Kudarirana ndi kudalira

  • Nthondo ndi amnzake anadalirana popita ku Harare.

  • Anadalira amnzake ena kuti apite nawo ku Harare chifukwa amnzake oyamba adamusiya.

  • Nthondo anadalira anthu ena kuti apeze ntchito ku Harare.

  • Anadalira munthu kuti amusungire chuma chake atamangidwa.

  • Nthondo ndi amnzake anadalirana popita ku kapata.

b. Chikondi

  • Amnzake a Nthondo anamuthandiza kufuna ntchito chifukwa cha chikondi.

  • Mzungu anamupatsa ntchito yina Nthondo atatulutsidwa mgadi kachiwiri.

  • Atadwala, Nthondo mzungu wake anamupititsa ku chipatala.

  • Anthu am’mudzi wina adawauza kuti asapitirire ulendo wawo.

  • Anyamata a kukachisi anadya chakudya ndi Nthondo, akuwonetsa chikondi cha chigawenga.

c. Zikhulupirilo

  • Nthondo adakafuna mankhwala azitsamba atavutika ndi maloto.

  • Mnyamata wina adamupatsa Nthondo mizu ya Mathulisa ngati mankhwala a ziwanda.

  • Anthu a kwa Domwe ankakhulupirira Yesu Khristu ndi ziphunzitso zake.

d. Chilango

  • Nthondo adalangidwa chifukwa cha kuba mapira.

  • Adalangidwa ataba mawungu a mzungu wake.

  • Adalangidwa atavulaza mnzake pangolo ku Harare.

  • Adalangidwa ataba nkhuku paulendo wopita ku kapata.

e. Tsoka

  • Nthondo adaberedwa katundu mnjira pobwera ku Harare.

  • Anyamata anakumana ndi zilombo zambiri mnjira popita ku kapata.

  • Nthondo adasawutsidwa ndi maloto kwa nthawi zambiri.

f. Maloto

  • Nthondo adalota atalowa mdziko la mdima akuthamangitsidwa ali mgadi.

  • Adalota atagwidwa ndi mikango iwiri.

  • Adalota munthu wovala nsalu zoyera akumuuza kuti adzamulanga chifukwa cha zoipa zake.

  • Adalota atate ake akupha nsomba, koma adamumana ndi kumukana kuti si mwana wawo.

  • Adalota atapita m’dziko lachilendo komwe kunali gulu la kumoto ndi gulu lina loimba nyimbo zamulungu.

g. Ziphunzitso za Mulungu (Yesu Khristu)

  • Anthu wochita machimo sadzalowa mu ufumu wa Mulungu.

  • Munthu wosatsata Yesu sangalandire ufulu kwa Mulungu.

  • Munthu wotsata Yesu amapeza bwino padziko lapansi lomwe lino.

Maphunziro a M’mutuwu

  • Ndizotheka kusintha makhalidwe oipa.

  • Munthu wochita zoipa amalangidwa.

  • Ndibwino kupirira pamene tapezeka kuti tili mu mavuto.

  • Ndibwino kuthandiza anzathu osowa monga adachitira anyamata ena kumugawira nsalu Nthondo.

error: Content is protected !!
Scroll to Top